Kontrol vanalarının sınıflandırılması ve montaj yönü
Kontrol vanasına genel bakış
Çek valfler, su tasarrufu projelerinde, petrokimya, çevre koruma ve diğer alanlarda yaygın olarak kullanılan önemli bir akışkan kontrol cihazıdır. Ana işlevi, akışkanın geri akışını önlemek ve boru hattı sisteminde akışkanın tek yönlü akışını sağlamaktır. Çek valflerin sınıflandırılması ve montaj yönü, performanslarını ve hizmet ömürlerini doğrudan etkiler. Bu makalede, farklı çek valf tipleri ve montaj yönleriyle ilgili hususlar ayrıntılı olarak ele alınacaktır.
Kontrol vanalarının ana tipleri
Kontrol vanaları yapı ve çalışma prensibine göre başlıca şu tiplere ayrılır:
1. Çift plakalı çek valf
2. Kaldırma kontrol valfi
3. Küresel çek valf
4. Salınımlı çek valf
Kontrol vanasının montaj yönü tipi
1. Yatay kurulum: Düşük basınçlı boru hattı sistemlerinde sıklıkla kullanılan, çek valfin yatay boru hattına takılma yöntemini ifade eder ve valf kapağının çapı boru hattı çapından büyüktür.
2. Dikey kurulum: Yüksek basınçlı boru hattı sistemlerinde sıklıkla kullanılan, çek valfin dikey boru hattına takılma yöntemini ifade eder ve valf kapağının çapı boru hattı çapından küçüktür.
1. Çift diskli çek valf
Çift diskli çek valf: Genellikle, akışkan akışının merkez hattına dik olarak gövde etrafında hareket eden iki yarım daire diskten oluşur. Çift diskli çek valfler, küçük uzunluğa sahip kompakt valflerdir. İki flanş arasına monte edilirler. Genellikle kelepçeli veya flanşlıdırlar. Genellikle çapı ≤1200 mm olan borularda kullanılırlar.
Çift diskli çek valfin montaj yönü
Çift diskli çek valfler boru hattına yatay veya dikey olarak monte edilebilir. Yatay montaj, çek valfin açılıp kapanmasını yer çekiminden etkileyerek açılma hızını daha istikrarlı hale getirir ve boru hattı basınç kaybını etkili bir şekilde azaltır. Dikey montaj ise, vananın kapalıyken yer çekiminden etkilenmesini sağlayarak sızdırmazlığını daha sıkı hale getirir. Ayrıca, dikey montaj, akışkanın hızlı değişimi sırasında çek valf diskinin hızla titreşmesini önleyebilir, diskin ve valf yuvasının titreşim aşınmasını azaltabilir ve valfin kullanım ömrünü uzatabilir.
2. Salınımlı çek valf
Salınımlı kontrol vanalarıBir valf diski bulunur. Akışkan ileri yönde aktığında valf diski açılır; akışkan ters yönde aktığında ise valf diski, geri akışı önlemek için valf yuvasına geri oturur. Bu tip valfler, basit yapısı ve düşük direnci nedeniyle genellikle büyük çaplı boru hatlarında kullanılır.
Salınımlı çek valfin montaj yönü
Salınımlı çek valfler yatay veya dikey olarak monte edilebilir, ancak genellikle yatay boru hatlarına monte edilmesi önerilir. Mevcut duruma bağlı olarak, salınımlı çek valfin eğik olarak da monte edilebileceği, montaj açısı 45 dereceyi geçmediği ve montaj konumu uygun olduğu sürece, valfin normal açılıp kapanma işlevlerini etkilemeyeceği unutulmamalıdır.
3. Yatay kaldırma çek valfi
Yatay kaldırma çek valfinin valf diski, valf gövdesindeki kılavuz rayı boyunca yukarı ve aşağı hareket eder. Ortam ileri yönde aktığında valf diski kalkar; ortam ters yönde aktığında ise valf diski, geri akışı önlemek için valf yuvasına geri düşer.
Yatay kaldırma çek valfinin montaj yönü
Yatay kaldırma çek valfi, yatay bir boru hattına monte edilmelidir. Dikey olarak monte edildiğinde, valf göbeği yatay konumda olduğundan, valf yuvası ile merkezleme performansı kendi ağırlığı altında azalır ve bu da valf göbeğinin sızdırmazlık performansını etkiler.
4. Dikey kaldırma çek valfi
Dikey içinkaldırma kontrol vanaları, vana çekirdeğinin hareket yönü boru hattı yönüne paraleldir. Vana çekirdeğinin merkezi, akış kanalının merkeziyle çakışır.
Dikey kaldırma çek valfinin montaj yönü
Dikey çek valfler, akışkanın yukarı doğru aktığı borularda dikey olarak monte edilmelidir, çünkü akış durduğunda yer çekimi valf diskinin hızla kapanmasına yardımcı olur.
5. Küresel çek valf
Küresel çek valf, valf gövdesinde yukarı ve aşağı hareket eden bir bilye kullanır. Akışkan ileri yönde aktığında, bilye valf yuvasından itilir, kanal açılır ve akışkan geçer; akışkan ters yönde aktığında ise bilye valf yuvasına geri dönerek geri akışı önler.
Küresel çek valfin montaj yönü
Küresel çek valfler yatay borulara monte edilebilir, ancak özellikle akışkan yukarı doğru aktığında dikey montaj için daha uygundur. Küresel çek valfin ölü ağırlığı, akış durduğunda valfin sızdırmazlığını sağlar.
Çek valfin dikey montajını etkileyen faktörler
Bir çek valf dikey olarak monte edildiğinde, etkili çalışmasını sağlamak için birkaç faktörün dikkate alınması gerekir:
1. Akış yönü
Dikey montajda, akışkanın akış yönü çok önemlidir. Yukarı doğru akışta, akışkanın basıncıyla valf diski açılabilir ve valf diskinin yerine geri dönmesini sağlayan yerçekimi kuvvetiyle kapanır. Aşağı doğru akışta ise, valfin güvenilir bir şekilde kapanmasını sağlamak için ek önlemler gerekebilir.
2. Yerçekimi etkisi
Yerçekimi, vananın açılıp kapanmasını etkiler. Çift plakalı ve kaldırmalı çek valfler gibi sızdırmazlık için yerçekimine dayanan vanalar, dikey olarak yukarı doğru akışta daha iyi çalışır.
3. Medya özellikleri
Viskozite, yoğunluk ve partikül içeriği gibi ortam özellikleri, vananın performansını etkiler. Viskoz veya partikül içeren ortamlar, vananın güvenilir çalışmasını sağlamak için daha güçlü bir tasarım ve sık bakım gerektirebilir.
4. Kurulum ortamı
Sıcaklık, basınç ve aşındırıcı maddelerin varlığı da dahil olmak üzere montaj ortamı, vananın performansını ve ömrünü etkileyecektir. Belirli bir ortama uygun malzeme ve tasarımların seçilmesi, vananın kullanım ömrünü uzatabilir.
Dikey kurulumun avantajları kontrol valfinin
1. Yerçekiminin kullanımı
Ortamın yukarı doğru akışı durumunda, yerçekimi valfin kapanmasına yardımcı olur, sızdırmazlık performansını iyileştirir ve dışarıdan yardıma ihtiyaç duymaz.
2. Aşınmayı azaltın
Kontrol valfini kapatmak için medyanın ve valf plakasının yer çekimini kullanmak titreşimi azaltabilir, aşınmayı azaltabilir, valfin kullanım ömrünü uzatabilir ve bakım sıklığını azaltabilir.
Dikey kurulumun dezavantajlarıkontrol valfinin
1. Akış direnci
Dikey montaj, özellikle dikey kaldırma çek valfleri için akış direncini artırabilir. Çünkü bu valflerin yalnızca valf plakasının ağırlığına değil, aynı zamanda valf plakasının üzerindeki yayın uyguladığı basınca da dayanması gerekir. Bu durum, akışın azalmasına ve enerji tüketiminin artmasına neden olur.
2. Su darbesi fenomeni
Ortam yukarı doğru aktığında, çek valfin kuvveti ve ortamın yer çekimi boru hattındaki basıncı artıracak ve su darbesi olayının oluşmasını kolaylaştıracaktır.